Wprowadzenie:
Uchwalona przez Sejm ustawa z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r., Nr 152, poz.897), która weszła w życie, z wyjątkami, z dniem 1 stycznia 2012 r., wprowadziła zasadnicze zmiany w istniejącym systemie gospodarowania odpadami komunalnymi. Według znowelizowanych przepisów prawa gminy przejęły od właścicieli nieruchomości obowiązki w zakresie zagospodarowania odpadów komunalnych, polegające na zorganizowaniu odbierania tych odpadów od właścicieli nieruchomości, a także ich przygotowaniu do ponownego użycia i recyklingu oraz składowaniu pozostałości po sortowaniu. Nowe przepisy prawa, nowe zasady gospodarowania odpadami komunalnymi obowiązują wszystkich. W zamian za odbieranie i zagospodarowanie odpadów komunalnych wszyscy właściciele nieruchomości są zobowiązani wnosić określoną opłatę na podstawie złożonej deklaracji opłaty według określonego wzoru i w określonych terminach. Opłata ma charakter powszechny, więc obowiązek jej wnoszenia mają wszyscy właściciele nieruchomości. Wysokość tej opłaty właściciele nieruchomości wyliczają samodzielnie wypełniając odpowiedni formularz deklaracji opłaty – składając go do właściwego organu. Na podstawie art. 6h ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 391 z późn. zm.) zwanej dalej ustawą „właściciele nieruchomości są zobowiązani ponosić na rzecz gminy (w omawianym przypadku na rzecz Związku Gmin Wierzyca), na której są położone ich nieruchomości, opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi”. W myśl art. 6i ustawy „obowiązek ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi powstaje:
1) w przypadku nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy – za każdy miesiąc, w którym na danej nieruchomości zamieszkuje mieszkaniec;
2) w przypadku nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy – za każdy miesiąc, w którym na danej nieruchomości powstały odpady komunalne”.
W celu zorganizowania odbierania i zagospodarowania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, gminy: Bobowo, Kaliska, Karsin, Kościerzyna, Liniewo, Lubichowo, Nowa Karczma, Osieczna, Osiek, Przywidz, Skórcz, Smętowo Graniczne, Stara Kiszewa, Starogard Gdański, Zblewo oraz miasta: Czarna Woda, Kościerzyna, Skarszewy, Skórcz i Starogard Gdański, utworzyły związek międzygminny pod nazwą Związek Gmin Wierzyca z siedzibą w Starogardzie Gdańskim, którego podstawowym zadaniem jest wykonywanie zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi na obszarze gmin –
uczestników Związku. Związek Gmin Wierzyca działa na podstawie statutu. Organem stanowiącym Związku jest Zgromadzenie Związku Gmin Wierzyca, a wykonawczym Zarząd Związku Gmin Wierzyca. Wszystkie organa Związku są reprezentowane przez gminy uczestniczące w Związku. Szczegółowe zasady gospodarowania odpadami komunalnymi na obszarze gmin – uczestników Związku ustalają uchwały Zgromadzenia Związku Gmin Wierzyca podjęte w oparciu o ustawowe podstawy prawne, t. j.: w sprawie regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gmin – uczestników Związku Gmin Wierzyca, w zakresie odpadów komunalnych – uchwała nr I/15/2012 z dnia 7 grudnia 2012 roku,
– w sprawie postanowienia o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne – uchwała nr I/16/2012 z dnia 7 grudnia 2012 roku,
– w sprawie podziału obszaru gmin – uczestników Związku Gmin Wierzyca na sektory – uchwała nr II/26/2013 z dnia 25 stycznia 2013 roku,
-w sprawie szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów w zamian za uiszczoną przez właściciela nieruchomości opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi – uchwała nr III/29/2013 z dnia 29 marca 2013 roku,
– w sprawie terminu, częstotliwości i trybu uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi – uchwała nr III/30/2013 z dnia 29 marca 2013 roku,
– w sprawie wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ustalenia stawki tej opłaty i ustalenia stawki opłaty za pojemnik o określonej pojemności – uchwała nr III/31/2013 z dnia 29 marca 2013 roku,
– w sprawie wzoru deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi – uchwała nr III/32/2013 z dnia 29 marca 2013 roku.
Wymienione uchwały podlegały ocenie pod względem zgodności z prawem przez organa nadzoru, tj. Regionalną Izbę Obrachunkową i Wojewodę Pomorskiego. Organa nadzoru nie dopatrzyły się żadnych niezgodności z obowiązującym prawem, w związku z czym zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym Województwa Pomorskiego, więc stanowią
powszechnie obowiązujące prawo miejscowe.
Obowiązek wnoszenia opłat:
Obowiązek wnoszenia opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi wynika wprost z przepisów prawa obowiązujących na terenie gmin – uczestników Związku. Opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi wnosi właściciel nieruchomości na podstawie złożonej deklaracji opłaty. Wysokość tej opłaty właściciel nieruchomości wylicza samodzielnie wypełniając odpowiedni formularz deklaracji opłaty. W przypadku zmiany danych będących podstawą ustalenia wysokości należnej opłaty właściciel nieruchomości jest obowiązany złożyć nową deklarację. Opłatę w zmienionej wysokości uiszcza się za miesiąc,w którym nastąpiła zmiana. W świetle obowiązujących przepisów prawa brak jest podstaw do odstąpienia od wnoszenia opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, czy też wnoszenia jej w wysokości indywidualnie ustalonej uzależnionej od osobistej oceny jakości świadczonych usług odbioru odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. Zgodnie z art. 6q ustawy „w sprawach dotyczących opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi stosuje się przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa”.
W rozpatrywanej kwestii obowiązku wnoszenia opłat, należy wziąć pod uwagę także inny ważny aspekt, a mianowicie: pojawiające się na etapie wdrażania nowego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi problemy, dotyczące terminowości wyposażania nieruchomości w odpowiednie urządzenia do zbierania odpadów oraz problemy z terminowym i regularnym odbiorem tych odpadów, które to niewątpliwie stanowiły określone utrudnienia dla właścicieli nieruchomości. Należy w tym miejscu zwrócić uwagę na fakt, że nieodebranie odpadów w oczekiwanym przez właściciela nieruchomości terminie nie oznacza nieodebrania i niezagospodarowania ich w ogóle. Nieodebrane odpady w wyznaczonym terminie zostały odebrane lub muszą zostać odebrane i zagospodarowane w terminie późniejszym, więc prędzej, czy później muszą zostać poniesione określone koszty związane z ich transportem i zagospodarowaniem, niezależnie od tego kto i kiedy usługę wykona. Zapewne w ogólnym rozrachunku nie będą one w żadnym wypadku niższe za sprawą niedomagań procesu wdrażania nowego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi.
Konsekwencje nieuiszczenia opłaty:
Działania polegające na zaniechaniu wnoszenia opłat albo uiszczenie opłaty w wysokości niższej od należnej, narażają właściciela nieruchomości na następujące konsekwencje:
1) w myśl art. 6p ustawy „w razie stwierdzenia, że właściciel nieruchomości nie uiścił opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi albo uiścił ją w wysokości niższej od należnej, wójt, burmistrz lub prezydent miasta (w omawianym przypadku Zarząd Związku Gmin Wierzyca) określa, w drodze decyzji, wysokość zaległości z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi”,
2) w przypadku niewpłacenia w określonych terminach kwoty opłaty lub wpłacenia jej w niepełnej wysokości może zostać wystawiony na podstawie deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi tytuł wykonawczy, zgodnie z przepisami z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 1015).
Należy zwrócić uwagę na zacytowany w pkt 1 ustawowy zapis w brzmieniu: „określa w drodze decyzji, wysokość zaległości …”, co oznacza, że organ (Związek Gmin Wierzyca) ma obligatoryjny obowiązek określić, w drodze decyzji, wysokość zaległości z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, w przypadku nieuiszczenia opłaty albo uiszczenia jej w wysokości niższej od należnej.
Z poważaniem
Przewodniczący Zarządu
Związku Gmin Wierzyca
Pomin Wojciech